Articles by Zlatko Tišljar - Pajo
IOM DA SPEKULADO PRI KORONA-VIRUSO
-
La plej terura natura vengho kontrau homo en mezepoko estis la pesto. Kaj chefe en Europo, kie en ur…
-
24 Feb 2020
ENTROPIO KAJ NEGENTROPIO
-
La tempo pasas nehaltigeble kaj lasas agi du ĉefajn fortojn : forton de la vivo kaj forton de la mo…
-
19 Jan 2020
See all articles...
Authorizations, license
-
Visible by: Everyone (public). -
All rights reserved
-
356 visits
HOMO ESTAS BESTO KAPABLA JE HORORAĵOJ SED ANKAŬ JE GRANDIOZAJ BONFAROJ
Mi daure konstatas ke en politiko kaj sociologio oni vidas homon kiel bonan estaĵon kaj ĉio kio okazas malbona estas konsiderata same kiel en komunismo: la sistemo estas bonega sed realigantoj ne realigas ĝin. Ĉiuj ankoraŭ deziras kompreni homon kiel di-faritan bonan kreitaĵon kiu nur fojfoje eraras kaj ke tiuj malbonaĵoj estas eraroj kiujn oni devas kontraŭbatali. Ĉio tio estas bedaŭrinde memtrompo ĉar oni simple ne volas vidi la veron kia ĝi estas sed tia kian oni dezirus havi.
Komence ankaŭ mi estis terura optimisto kaj kompleta idealisto, sed dum la vivo mi ne volis fermi la okulojn . Teruraĵoj kiuj okazis dum la jugoslavia milito (1991-1995) montris al mi ke simplaj, bonaj ĉiutagaj najbaroj kaj di-timaj civitanoj fariĝas subite teruraj bestaĉoj kaj post la militfino ili refariĝas „normalaj“ civitanoj. Mi ne falis sub la propagandon en la propra nacio por kompreni ke la kroatoj estas justaj kaj defendante sin rajtas krimi, aŭ inverse ke serboj ne estas homoj. Ili perfortas virinojn, buĉas homojn ktp.
Pli poste ni vidis ke ĉiu kiu tion ekkredis aŭ iĝis viktimo de la propagando aŭ eluzis la situacion por rabado kaj propra riĉiĝo. La homo simple estas produkto de la naturo en kiu ĉiuj estaĵoj estas kaj kruelaj (kiam ili devas mortigadi por manĝi) kaj tre humanistaj kiam ili agas por la boneco de aliaj en sia grupo, aparte por sia familio.
Do mi decidis observi kaj studi homon kiel duoblan estaĵon: unuflanke bonegan kaj inĝenian, aliflanke kiel kruelulon. Tio estas vero kaj nur kiam oni akceptas tiun veron, oni povas konscie agi kontraŭ la katastrofoj kiujn li povas kaŭzi.
Bedaŭrinde nun la homaro estas en la fazo kreskigi en la homo faŝismecajn naciismojn, kiu klare kondukas al katastrofoj similaj al tiuj en la unua duono de la 20-a jarcento. Kial tio eblas? La granda plimulto de la homoj ne kapablas pensi globale, klopodante evoluigi komunan socian ordon en kiu ĉiuj gajnas, sed vidante ke ĉe najbaroj kreskas faŝismo, ili mem evoluogas propran faŝismon en sia popolo. Kiel eviti tion? Oni ne povas subite konvinki la faŝismece konvinkitajn aŭ edukitajn personojn, ke tio estas malbona ne nur por iliaj malamikoj, sed ankaŭ por ili. Oni ne povas diri ke nun la homaro frontas krizon kaj tial nereveneble hastas al katastrofo ĉu socia (ĉiam pli da riĉeguloj disponas pri ĉiam pli granda kapitalo, dum la popolo daŭre malpli riĉiĝas), ĉu ekologia katastrofo – kiu senrevene detrus la mondajn resursojn, ĉa la homaro ĝenerale estas ĉiam pli riĉa. Ja eblas ŝanĝi la socipolitikajn reĝimojn kaj entrepreni agojn kontraŭ la detruo de la ĉirkaŭjaĵo, sed por tio estas necesa konscio de nova generacio kiu vidas ke sen premo ili ne havas estonton. La nunaj gejunuloj devas kreadi kondiĉojn por sociaj ŝanĝoj per nova teknologio kaj ke oni devas regule protesti por provoki tutpublikan subtenon kaj preni la de politikistoj rajton ŝanĝi la ekologian politikon.
Se tio ne okazos , la nuna homaro reĵetos la civilizon al meza epoko. Hodiaŭ
estas la tago en kiu mongoloj sukcesis okupi en 1258 la unumilionan Bagdadon, centron de tutmonda avancado kun multaj grandaj bibliotekoj, tradukistoj, sciencistoj, kulturaj institucioj… Tiam la mongoloj mortigis plej kruele preskaŭ la tutan urbanaron , detruis ĉiujn bibliotekojn, lernejojn, hospialojn kaj reĵetis la tiamam civilizon je minimume 5 jarcentoj. Ĉu oni devas akuzi la mongolojn? Komparu la tempon de antaŭ malpli ol 90 jaroj kiam la hitlera faŝismo detruadis kaj kreis fabrikojn por mortigoj. Ĉu oni akuzu la germanojn? Aŭ la teroristojn arabajn (ISIL) kiuj detruis amason de kulturmonumentoj en Irako kaj Sirio. Ĉu ni akuzu la arabojn? Kompreneble ke la popoloj ne kulpas.
Ĉar oni forgesas kompreni homon ankaŭ kiel kruelulon, oni kreas kondiĉojn por novaj teruraj reĝimoj nacifaŝismaj. Kiu kontraŭstaros tion?
Elbertinum has particularly liked this article
Jump to top
RSS feed- Latest comments - Subscribe to the feed of comments related to this post
- ipernity © 2007-2024
- Help & Contact
|
Club news
|
About ipernity
|
History |
ipernity Club & Prices |
Guide of good conduct
Donate | Group guidelines | Privacy policy | Terms of use | Statutes | In memoria -
Facebook
Twitter
Ja, es ist ein großes Problem. Die uralte Frage: Warum können Menschen grausame Dinge an anderen Menschen tun - und - warum gibt es verheerende Naturkatastrophen ?
Ich weiß darauf keine andere Antwort als die:
ich werde nicht Gleiches mit Gleichem vergelten -
Nach den 2. Weltkrieg habe ich Soldaten nach ihren Erfahrungen gefragt:
Einige sagten, dass sie den Glauben an einen guten Gott verloren hätten -
andere sagten, dass sie den Glauben an einen guten Gott gefunden hätten.
So unterschiedlich sind die Antworten.
Letztlich muß das jeder für sich entscheiden.
Dazu wäre noch vieles zu sagen.
Mi komprenis ĉion helpe de la komputilo Google.
Jes, estas granda problemo. La maljunega demando: kial homoj povas fari kruelajn aferojn al aliaj homoj - kaj - kial estas teruraj naturaj katastrofoj?
Mi ne havas alian respondon ol tio:
Mi ne repagos la samon -
Post la dua mondmilito mi demandis soldatojn pri iliaj spertoj:
Iuj diris, ke ili perdis fidon je bona dio -
aliaj diris, ke ili trovas kredon je bona Dio.
La respondoj estas tiel malsamaj.
Finfine, ĉiuj devas decidi por si mem.
Restas multe por diri.
Sign-in to write a comment.